Godsdienstsociologie: verleden, heden, toekomst 31 januari 2017 – Tags: ,

De studie van religie beperkt zich al lang niet meer tot God en zijn attributen, of de betekenis en ontstaansgeschiedenis van heilige teksten. De sociologie van religie, als academische discipline met de naam godsdienstsociologie, bestudeert de mensen die geloven, hun onderlinge verbanden, hun relatie met zichzelf en hun omgeving. Met het toenemende aantal mensen dat niet gelooft kun je echter de vraag stellen of godsdienstsociologie als aparte academische discipline nog toekomst heeft.

Het nieuwe nummer van het tijdschrift Religie & Samenleving is geheel gewijd aan het verleden en de toekomst van het vak godsdienstsociologie. Het wil niet alleen maar terugkijken naar de resultaten van het onderzoek van de afgelopen eeuw, maar ook vooruitwijzen naar een mogelijke nieuwe relevantie voor het vak.

In hun bijdrage ‘Wat telt als godsdienstsociologie?’ geven auteurs Kees de Groot en Erik Sengers een overzicht van de Nederlandse godsdienstsociologie tussen 1911 en 2016. De ontwikkeling verdelen ze in zes perioden waarin elk een nieuw of ander aspect binnen het onderzoek de nadruk kreeg. In een tweede artikel, ‘Actualiteit en relevantie van de Nederlandse godsdienstsociologie’, onderzoeken ze de bijdrage van het vak aan wetenschap en samenleving. Ze bieden een overzicht van de activiteiten van individuele wetenschappers, vakgroepen, onderzoeksinstituten en beroepsverenigingen. Tenslotte schetsen ze hoe de godsdienstsociologie weer aan relevantie voor de huidige samenleving zou kunnen winnen.

In het derde artikel, ‘Godsdienstsociologie: een cumulatief overzicht’, bieden Durk Hak en Lammert Gosse Jansma een overzicht van de godsdienstsociologie wereldwijd. Hieronder scharen ze al het onderzoek naar religie en magie dat uitgaat van de hoofdthema’s van de sociologie: ongelijkheid, sociale cohesie en rationalisering. Ook besteden de auteurs aandacht aan een aantal thema’s die sinds de jaren 1960 in godsdienstsociologisch onderzoek centraal stonden: evolutie van de goden, secularisatie en ontkerkelijking, (post-)industriële religie en nieuwe religieuze bewegingen.

De drie artikelen bieden interessante inzichten voor niet alleen een beginnend lezer, maar ook de gevorderde godsdienstsocioloog. De geïnteresseerde leek wordt snel ingewijd in de ontwikkelingen en de huidige stand van zaken in de godsdienstsociologie en vindt er referenties naar de belangrijkste werken van het vakgebied. Godsdienstsociologen krijgen aan de hand van de geschetste ontwikkelingen en methodes een compact beeld van hun eigen vakgebied dat hopelijk hen inspireert tot reflectie en versterking van hun eigen onderzoek.

Het tijdschrift Religie & Samenleving verschijnt 3 keer per jaar (mei, september, december). Een jaargang heeft tussen de 300 en 400 pagina’s en omvat artikelen, interviews, en boekbesprekingen. Een abonnement kost € 25,00 per jaar. Leden van de Werkgroep Godsdienstsociologie en de Nederlandse Sociologische Vereniging krijgen korting.