De productiviteit van netwerksectoren als drinkwater, energie en spoorwegen is de afgelopen decennia fors toegenomen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek van IPSE Studies (CAOP, TU Delft, EUR) naar het effect van beleidshervormingen op de productiviteit in de genoemde netwerksectoren in de periode 1980-2015. Het onderzoek verscheen vandaag onder de titel De Nederlandse netwerksectoren 1980-2015, het vierde en laatste deel in de reeks Productiviteit van Overheidsbeleid.

Uit het onderzoek blijkt dat tussen 1980 en 2015 de gemiddelde productiviteitsgroei 1,5 à 2 procent per jaar bedroeg. De belangrijkste aanjager van de groei is de technologische ontwikkeling. De liberalisering van de netwerksectoren heeft mogelijk ook een rol gespeeld maar hard bewijs hiervoor ontbreekt. Wel zijn er aanwijzingen dat de bedrijfsvergelijkingen in de drinkwatersector de productiviteit positief hebben beïnvloed. Hetzelfde geldt voor de liberalisering van de energiesector en bijbehorende doelmatigheidsregulering.

Uit de analyses blijkt dat de productiviteit – geleverde diensten per voor inflatie gecorrigeerde euro – van zowel de drinkwatersector als van de spoorwegen in 2015 bijna twee keer zo hoog is als in 1980. In de energiesector is de stijging minder groot, maar met een toename van bijna zestig  procent toch ook nog aanzienlijk.

Ook al is er mogelijk sprake van enkele positieve hervormingseffecten, toch rijst  de vraag  of de prestaties zonder de ingrijpende veranderingen misschien nog beter waren geweest. De transities hebben  ook tot hoge extra kosten geleid. Het meest sprekende voorbeeld is ongetwijfeld de spoorwegsector. Tussen 1992 en 1997 is daar  geen productiviteitsgroei waar te nemen als gevolg van allerlei perikelen rond de verzelfstandiging.

Het onderzoek van IPSE Studies maakt deel uit van de onderzoeksreeks Productiviteit van overheidsbeleid. Dit is onderdeel van een door BZK gesubsidieerd onderzoeksprogramma naar de productiviteit en doelmatigheid van de publieke sector. Eerder werden in deze reeks al het Nederlandse onderwijs, de zorg en veiligheid & justitie onderzocht.

Klik hier voor het volledige persbericht op de website van IPSE Studies.

Het onderzoek is als paperback te bestellen of gratis te downloaden op de website van Uitgeverij Eburon.