Diaconaat en ouderen hebben veel met elkaar van doen. Diaconieën en diaconale organisaties bieden vanouds hulp en aandacht aan kwetsbare ouderen. In kerkelijke gemeenten is bezoekwerk aan ouderen een centrale activiteit. Ouderen behoren zelfs tot de meest actieve vrijwilligers. Door vergrijzing zijn er meer ouderen dan voorheen en groeit ook de onderlinge diversiteit. Hoe gaan kerkelijke gemeenten en diaconieën om met ouderen van nu?
In deze studie wordt de relatie tussen diaconaat en ouderen op een fundamentele en contextuele manier onderzocht. Wat is eigenlijk diaconaat? Wie zijn ouderen? Waarin verschilt de vergrijzing van de kerk met die van de samenleving? Als voorbeeld dient het diaconaat van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Lokaal en landelijk beleid wordt geanalyseerd op de ‘aanwezigheid’ en de waardering van ouderen en vergrijzing. Diaconaal ouderenwerk wordt in een historisch en diaconaal-theologisch kader geplaatst. Erkenning en ontmoeting blijken sleutelwoorden voor het verstaan en beantwoorden van de diaconale roeping in de context van vergrijzing. Het slothoofdstuk biedt een perspectief voor de nabije toekomst van een kleiner wordende, diaconale kerk – met veel ouderen.
Auteur Hans de Waal beschrijft in de inleiding tot zijn boek het proces van vergrijzing van samenleving en kerk, en de gevolgen voor het kerkelijk diaconaat en ouderen, als volgt: “Het aandeel ouderen op het totaal van de bevolking wordt groter en ouderen worden gemiddeld steeds ouder (dubbele vergrijzing). Vergrijzing is een belangrijke factor in het verklaren van veranderingen in de verzorgingsstaat, in het bijzonder vanwege de impact van – met een beroep op vergrijzing als onvermijdelijk voorgestelde – bezuinigingen en als aanjager van ‘anders denken’ over ouder worden, zorg, pensioengerechtigde leeftijd, levensloopbestendig wonen, etc. Termen als zelfredzaamheid en regiebehoud, vitaliteit en kwetsbaarheid, mantelzorg, isolement en participatie kwamen nadrukkelijk op de maatschappelijke en politieke agenda. Wat betekent dit voor het diaconaat? Ligt hier een taak? Zo ja: welke, en waarom, en hoe? Diaconaat is gerelateerd aan de kerk en in de kerk is het proces van vergrijzing eveneens een ingrijpende ontwikkeling. Naast de dubbele vergrijzing van de samenleving kent de kerk een ‘driedubbele vergrijzing’ vanwege de toenemende onkerkelijkheid onder jongere generaties. Het proces van vergrijzing plaatst het diaconaat daarom minstens voor een tweeledige uitdaging: de genoemde contextuele ontwikkelingen vragen om bezinning op de positie en taak van het diaconaat in een samenleving met meer en ouder-wordende ouderen dan voorheen, en dat tegen de achtergrond van, in, en vanuit een kerk die zelf ‘ouder’ wordt.”
Hans de Waal (1981) studeerde theologie in Leiden en is predikant in de protestantse gemeente te Nijland (Súdwest-Fryslân). Op 3 december 2021 publiceerde dagblad Trouw een uitgebreid interview met de auteur met de titel: Niks mis met een kerk vol ouderen, vindt dominee Hans de Waal. ‘Te snel zeggen we: de jeugd heeft de toekomst’.
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.