Op de straathoekDs. G. van Veldhuizen (1903-1963): Van plattelandsdominee tot pionier in Rotterdam Crooswijk Herman Noordegraaf

Gijsbert van Veldhuizen (1903-1963) was hervormd predikant in de dorpen Nigtevecht (1928) en Hantum (1931), daarna in Rotterdam-Kralingen (1937), en na een korte periode als landelijk perspredikant (1945-1946), in Rotterdam-Crooswijk (1947-1963).

In deze naoorlogse tijd ontstond iets nieuws. In de oude volkswijk Crooswijk met veel laag- en ongeschoolde arbeiders, veelal onkerkelijk of zelfs anti-kerkelijk gezind, ontdekte hij dat de traditionele kerkelijke aanpak het niet meer deed. Taalgebruik, kerkdiensten, catechisatie, jeugdwerk, huisbezoek, diaconaat: het sloot niet aan bij de leefwereld van de mensen in Crooswijk. Van Veldhuizen zocht en vond nieuwe wegen. Hij ging naar de mensen thuis, vond de jeugd op de straathoek.

Uit wat hij en zijn talrijke stafleden aan den lijve beleefden aan armoe, misère en veerkracht, ontstond de ‘comprehensive approach’. De titel van deze biografie is ontleend aan de titel van een boek dat Van Veldhuizen in 1954 publiceerde: Op de straathoek. Comprehensive approach in de praktijk. Bij deze benadering ging het Van Veldhuizen om heel de mens: lichaam en ziel, in zijn sociaaleconomische en maatschappelijke verbanden. Door zijn werk in teamverband groeide een gemeenschap waarin plaats was voor postduivenverenigingen, een boksclub, verteldiensten, clubhuiswerk met vakanties en films, een kinderdagverblijf voor de meest kwetsbare kinderen. Zijn wetenschappelijke publicaties, romans en talloze artikelen vonden landelijk en kerk-breed weerklank. Zijn boek De kerk aan de zelfkant gold in die jaren als een standaardwerk in de opleiding van wijkpredikanten.

Wat deed de kerk in die oude stadswijk? Welke geschiedenis had de stad Rotterdam met deze mensen? Deze biografie van de bevlogen pionier Gijsbert van Veldhuizen gaat in op nog steeds actuele vragen.

Herman Noordegraaf (1951) is emeritus hoogleraar voor diaconaat aan de Protestantse Theologische Universiteit (Amsterdam/Groningen) en publiceert actuele en historische studies op het terrein van kerk en samenleving en van het diaconaat. Eerder publiceerde hij onder meer een biografische studie van J.C. van Dongen en zijn rol in de ontwikkeling van het naoorlogs diaconaat. Hij is een van de co-auteurs van het handboek diaconiewetenschap: Barmhartigheid en gerechtigheid.