Rond Franz Schubert (1797-1828) en zijn oeuvre hangt een sfeer van tragiek. Hij werd pas na zijn dood echt bekend en gewaardeerd. Tijdens zijn leven worstelde hij met dit gebrek aan erkenning, naast een jeugdtrauma, en de ziekte syfilis. Voeg daarbij zijn vroege dood — hij werd slechts 31 jaar — en “Een onvoltooid leven” lijkt een passende titel voor dit boek.
In maart 1824 schreef Schubert een brief aan een vriend waarin hij klaagt over zijn vele Schmerzen. Hij zegt “de ongelukkigste mens op aarde” te zijn. Dit boek vertelt hoe Schuberts crisis van 1824 alles te maken had met Ludwig van Beethoven (1770-1827). Schubert verafgoodde Beethoven én was hem in meerdere opzichten schatplichtig. Beethovens Kunstmusik inspireerde hem. Door Beethoven wist hij boven zijn Schmerz uit te stijgen. Ook wordt een antwoord gevonden op de veelgestelde vraag of de twee componisten elkaar nu wel of niet ontmoet hebben.
Dit boek volgt Schubert op de weg naar zijn eigen Kunstmusik, zoals hij deze in zijn strijkkwartetten, pianowerk en symfonieën gestalte gaf, waarbij hij bij alles wat hij schreef onvermijdelijk Beethovens schaduw voelde. Beethoven haalde bij hem het beste naar boven. De jonge componist werd zo door Beethoven geïnspireerd dat hij al zijn “leed” inzette bij het componeren van een nieuwe Kunstmusik. Zonder Beethovens compromisloze opvattingen over muziek was de “Schubert” zoals wij die kennen er niet geweest.
Robert Joost Willink volgde aan het Amsterdams Conservatorium de opleiding orgel en piano, voltooide daarna zijn studie Kunstgeschiedenis en Musicologie, en promoveerde in Sociale Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Hij schreef verschillende studies over negentiende-eeuwse Europese reizigers in Centraal Afrika en de etnografische collecties die zij meebrachten: o.a. over de achtergronden van de Nederlandse Congo-collecties (Stages in Civilisation, 2007), over Alexandrine Tinne en haar Soedan-collecties in het Liverpool World Museum (The Fateful Journey, 2011). Ook schreef hij Reis naar het noodlot, Het Afrikaanse avontuur van Alexine Tinne (2012) en Graf 106, Reizen in het spoor van de Tinnes (2014). Met deze Schubert-biografie slaat hij een nieuwe weg in.
“Een voortreffelijke biografie van Schubert, met een verrassende nieuwe kijk op de relatie tussen Beethoven en Schubert.”
Maarten ‘t Hart
“Een fijn boek om te lezen en een fascinerende speurtocht door Schuberts leven, met nieuwe inzichten in de verhouding met Beethoven en een veel positievere kijk op diens secretaris Anton Schindler dan doorgaans het geval is.”
Frits Zwart, directeur Nederlands Muziek Instituut, auteur van: Willem Mengelberg – een biografie
Thijs Bonger –
Willinks visie op Schubert is zeer de moeite waard en verrassend. Maar hij hamert naar mijn smaak wel te lang en te nadrukkelijk op het belang van Beethoven in Schuberts leven. Het lijkt alsof hij bang is dat zijn lezers het nu nog niet hebben begrepen. En dat laatste brengt mij bij een ander minpunt dat afbreuk doet aan de kwaliteit van deze biografie. Het boek was veel beter geweest als hij het met minstens een derde had bekort. De hoeveelheid keren dat hij in herhaling vervalt is m.i. veel te groot. Ook citaten worden eindeloos herhaald. Dat is irritant. Als lezer krijg je dan zo iets van ‘nou weten we het wel’ en dat bederft voor mij deels het leesplezier. Het lijkt erop dat hij jaren met dit boek bezig is geweest en zelf niet meer weet dat hij iets al meerdere keren heeft vermeld.
B. Vrijleven –
Prachtig geschreven portret van Schubert, dat een indringende beeld geeft over wat hem dreef niet alleen als componist maar ook als mens.
Een goede en ik ben van mening onmisbare aanvulling op wat er eerder over deze Weense grootheid is geschreven.
Carst Terhorst (geverifieerde eigenaar) –
Wat een prachtig boek! Het leven en werk van deze geniale componist, tijdens zijn leven miskend, wordt heel nauwgezet en met vaart beschreven. Vooral de mens Schubert en zijn passie voor het componeren en zelf uitvoeren komen fraai over het voetlicht.
Willink verteld mijn inziens heel goed hoe Schuberts zijn professionele onafhankelijkheid bewaarde ten opzichte van Beethoven die hij zo bewonderde. Door dit boek luister ik eigenlijk met andere oren naar naar het werk van deze bijzondere componist. En terwijl ik luister kan ik meer over het stuk te weten komen omdat in de uitvoerige colofon achter in het boek een lijst met Schuberts werken is opgenomen die verwijst naar de pagina waarin dit werk wordt besproken.
Een echte aanrader!
Astrid Brongers –
Vervelend dat ik hier sterren moet geven, maar het is niet anders. Dat Schubert en Beethoven zich niet laten scheiden, is heel wel mogelijk, maar ze zijn niet met elkaar getrouwd. Geen enkele muziek komt zomaar uit de lucht vallen, dus ook die van Schubert niet. De indruk wordt al te vaak gewekt, dat Schubert zonder Beethoven niet zou hebben kunnen bestaan. Quatsch ! Dat kan alleen maar als Schubert door Beethoven is verwekt, en dat is bij mijn weten niet het geval. De twee grootsten der aarde zijn zelfstandige, onafhankelijke individuen, die elkaar zeker niet bijten, maar ik zie niet graag dat Schubert als een soort kloon van Beethoven wordt voorgesteld. Als er twee componisten zijn, die je met geen ander kunt vergelijken ( dus ook niet met elkaar ), dan zijn het deze wel !